W historię Dąbrowy Górniczej od 75 lat wpisuje swe dzieje II Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego, które swe początki wywodzi od Ogólnokształcącej Szkoły Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Stopnia Podstawowego i Licealnego – pierwszej w mieście szkoły świeckiej, która powołana została do życia 1 września 1948 roku, a mieściła się w budynku przy
ulicy Mireckiego. Na przestrzeni lat szkoła ta wielokrotnie zmieniała swoją nazwę:

• Ogólnokształcąca Koedukacyjna Szkoła TPD stopnia podstawowego i licealnego w
  Dąbrowie Górniczej
• 1951 – Szkoła Ogólnokształcąca stopnia podstawowego i licealnego TPD
• 1953 – I Szkoła Podstawowa i Liceum Ogólnokształcące TPD
• 1957 – Szkoła Podstawowa i Liceum Ogólnokształcące Nr 1
• 1962 – Szkoła Podstawowa i Liceum Ogólnokształcące Nr 1 im. St. Żeromskiego
• 1964 – Liceum Ogólnokształcące im. St. Żeromskiego
• 1966 – II Liceum Ogólnokształcące im. St. Żeromskiego.

Jej absolwenci pełnili i pełnią wysokie stanowiska we władzach miejskich, zajmowali i zajmują kierownicze stanowiska w wielu zakładach przemysłowych, są specjalistami w dziedzinie medycyny i ochrony środowiska, działają na polu oświaty, kultury i sztuki, przyczyniają się do rozwoju gospodarczego naszego miasta. Szkoła w pierwszych latach istnienia kierowana była przez dyrektora Edwarda Zwetlera oraz jego zastępców Piotra Morycza i Tadeusza Nielepca, którzy wspólnie z zatrudnionymi w szkole nauczycielami wypracowali nowatorskie metody pracy z młodzieżą. Starano się zapewnić uczniom nie tylko wysoki poziom nauczania, ale także poprzez organizowanie zajęć świetlicowych, sportowych oraz kółek zainteresowań takich jak: biologiczne, fizyczno – chemiczne, muzyczne i sportowe, stwarzano możliwości rozszerzania zainteresowań młodzieży, zagospodarowywano jej czas wolny. Zajęcia w szkole trwały od godziny 8 rano do 18 wieczorem. Korzystając z finansowych dotacji Towarzystwa Przyjaciół Dzieci zorganizowano dożywianie młodzieży, dzięki któremu uczniowie mogli spędzać wiele godzin w budynku szkolnym.

Gmach szkoły okazał się jednak szybko za ciasny i dlatego podjęto decyzję jego rozbudowy o dwa skrzydła. Wobec obiektywnych trudności, jakimi były szkody górnicze i woda podskórna, pierwotne plany mówiące o budowie basenu uległy zmianie i zamiast niego zbudowano aulę, salę gimnastyczną, nowe boiska i dokonano ogrodzenia terenu szkoły. Tym budowlanym inwestycjom przewodniczył nowy dyrektor szkoły Jan Kucia, który pełnił swe obowiązki w latach 1952 – 1956. Dzięki jego zaangażowaniu udało się wyposażyć szkolne pracownie w nowe pomoce naukowe, co podniosło poziom nauczania i przyczyniło się do wzrostu rangi i znaczenia szkoły w mieście. Do najbardziej zasłużonych w tym okresie pedagogów zaliczyli się: Irena Bojarska, Wacław Bargieł, Krystyna Kowalczewska, Jan Kucia, Amelia Molenda, Marian Osieja, Władysław Soboń, Irena Tabakowska i inni.

1 września 1956 roku stanowisko dyrektora Szkoły objął mgr Władysław Soboń, który sprawował je do roku 1973. 9 maja 1959 roku odbyły się uroczystości nadania szkole imienia. Patronem szkoły został Stefan Żeromski i jego imieniem tytułuje się ta placówka po dziś dzień. Dla uczczenia tego wydarzenia Huta im. F. Dzierżyńskigo – zakład opiekuńczy – ufundowała szkole popiersie pisarza.
Niezwykle ważnym dla istnienia szkoły okazał się rok 1963, kiedy to ze względu na likwidację szkół TPD, oddzielono Szkołę Stopnia Podstawowego i przeniesiono do budynku przy ulicy Czapińskiego, nazywając Szkołą Podstawową Nr 4. Stopień Licealny im. Stefana Żeromskiego pozostawiono w budynku przy ulicy Mireckiego. Dyrektor, Władysław Soboń wraz z całym Gronem Pedagogicznym pracowali nad podniesieniem poziomu nauki i rozszerzeniem bazy dydaktycznej szkoły. Efektem tych dział było systematyczne uczestniczenie młodzieży w organizowanych olimpiadach i konkursach przedmiotowych, zorganizowanie dla dziewcząt klas IX kursu kroju i szycia, założenie działki szkolnej oraz umożliwienie uczniom IX i X korzystania z warsztatów szkolnych Technikum Górniczego. Dużą wagę przywiązywano również do usportowienia młodzieży.

Kolejnym przełomowym wydarzeniem w życiu szkoły było przeniesieniejej siedziby do nowego budynku przy ulicy Marksa (obecnie Górniczej) co nastąpiło w 1972 r. Adaptacja nowego budynku wypełniła ostatni rok pracy dyrektorowi Władysławowi Soboniowi, który w I973 r. odszedł na emeryturę. W roku szkolnym 1973/74 nowym dyrektorem Liceum została mgr Halina Pytel. Stanowisko zastępcy dyrektora do roku 1980 sprawował profesor Marian Osieja, a od roku 1981 funkcję tę pełni mgr Urszula Kwiecień.

Osobiste zaangażowanie Dyrekcji szkoły w działania mające przynieść podniesienie poziomu nauczania i unowocześnienie metod pracy z młodzieżą udzieliły się całemu Gronu Pedagogicznemu i doprowadziły do wprowadzenia nowatorskich rozwiązań w pracy dydaktyczno – wychowawczej. W latach siedemdziesiątych zmodernizowano wiele pracowni przedmiotowych, utworzono nowoczesne, na tamte lata, laboratorium językowe, pracownie chemiczną, fizyczną, historyczną, matematyczną, biologiczną. W 1974 roku podpisano umowę o współpracy Liceum z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach. Na mocy tej umowy pracownicy Wydziału Biologii prowadzili cykl comiesięcznych wykładów dla młodzieży klas o profilu biologiczno-chemicznym. Młodzież uczestniczyła również w wycieczkach do rezerwatów przyrody, gdzie pod okiem pracowników naukowych Uniwersytetu Śląskiego przeprowadzała praktyczne ćwiczenia. W latach osiemdziesiątych na terenie szkoły podjęto prace modernizacyjne, których efektem było powstanie dodatkowych pracowni przedmiotowych języków obcych oraz sali fotograficznej i harcówki. W 1988 roku oddano do użytku pierwszą salę
komputerową. Dzięki pomocy Koksowni “Przyjaźń”, która pełniła w tym okresie funkcję zakładu opiekuńczego i zaangażowaniu Komitetu Rodzicielskiego wybudowano nowe skrzydło budynku, w którym znalazły swoje miejsce szatnia i magazyny, co rozwiązało wieloletni problem niepraktycznych i nieestetycznych szafek na ubrania, które znajdowały się dotychczas na korytarzach szkolnych. Należy w tym miejscu podkreślić, że inicjatorką tych i wielu innych działań zmierzających do modernizacji szkoły była mgr Halina Pytel. W czasie jej 17-letniego okresu pełnienia funkcji dyrektora szkoły zostały zrealizowane przedsięwzięcia jak: utworzenie Szkolnej Izby Tradycji i Perspektyw, wzbogacenie ceremoniału szkoły, powstanie Klubu “Przyjaźń”, zainicjowanie tradycji organizowania klasowych i szkolnych Zjazdów Absolwentów (co 10 lat od
1968 roku), podjęcie akcji “Szklanka mleka dla każdego ucznia”, uruchomienie szkolnego radiowęzła, organizowanie obozów sportowych letnich i zimowych. W roku 1990 mgr Halina Pytel przeszła na emeryturę. W pamięci nauczycieli i uczniów zapisała się jako wymagający dyrektor, a jednocześnie życzliwy innym i oddany swej pracy człowiek. Doskonały organizator pracy dydaktycznej, stawiający dobro ucznia na miejscu nadrzędnym.

Od 1990 do 2015 funkcję dyrektora szkoły pełnił mgr Sławomir Włodarczyk. Stanowisko zastępcy dyrektora sprawowała mgr Urszula Kwiecień po której funkcję tę objęła mgr Mariola Babiarz. Stanowisko wice dyrektora piastowały również mgr Klarysa Sosnowska i mgr Karolina Gwóźdź. I ten zespół dyrektorski wraz z całym Gronem Pedagogicznym kontynuował idę szkoły podnoszącej poziom edukacji i wychowania młodzieży. Idąc z duchem czasu wdrażał nowe profile kształcenia, systematycznie wzbogacając bazę dydaktyczną szkoły, doskonaląc formy pracy opiekuńczo-wychowawczej. Od roku szkolnego 2015/2016 stanowisko dyrektora szkoły piastował mgr Piotr Pakuła, którego w pracy wspierał na stanowisku wice dyrektora mgr Karol Zawada. Nowa Dyrekcja wraz z Gronem Pedagogicznym kontynuwała dbałość o poziom edukacji, nawiązując do wieloletniej tradycji funkcjonowania szkoły w środowisku oraz zwracając uwagę na olbrzymią rolę wychowania, współpracuje z Rodzicami i uczniami.

* Tekst pochodzi z książki ” 50 lat II LO im. Stefana Żeromskiego w Dąbrowie
Górniczej ” wydanej z okazji 50 rocznicy założenia szkoły